Ślub homoseksualny – małżeństwo jednopłciowe
Pary homoseksualne coraz częściej pragną zalegalizować swój związek, jednak na drodze do szczęścia napotykają liczne trudności. W Polsce prawo nie sprzyja takim związkom, a jak jest gdzie indziej?
Małżeństwa jednopłciowe wciąż budzą kontrowersje, choć nie jest prawdą, że nasze społeczeństwo jest zdecydowanie na nie. Jak pokazują badania, poparcie dla małżeństw homoseksualnych jest w Polsce dość wysokie i wciąż rośnie mimo niesprzyjającej atmosfery politycznej, na którą wpływ mają krytyczne wypowiedzi polityków, księży, niektórych dziennikarzy, celebrytów czy naukowców. Tolerancji dla takich małżeństw nie sprzyja stawianie znaku równości między osobami homoseksualnymi a pedofilami. Mimo tego poparcie dla równości małżeńskiej rośnie, ponad połowa Polek i Polaków chce, aby pary osób tej samej płci mogły zawierać przynajmniej związki partnerskie. Trend ten wciąż się utrzymuje. Najwyższe poparcie dla małżeństw jednopłciowych występuje wśród osób młodych, a najniższe wśród Polaków po 60. roku życia. Niezależnie jednak od poparcia przedstawiciele społeczności LGBT, podobnie jak pary heteroseksualne, mają potrzebę zawierania związków małżeńskich. Jaką mają szansę na małżeństwo jednopłciowe, z jakimi wyzwaniami formalnymi i prawnymi muszą się mierzyć? Sprawdźmy.
Spis treści:
1. Ślub homoseksualny na świecie a prawo
2. Ślub homoseksualny w Europie
3. Ślub homoseksualny za granicą w wybranych krajach:
- Czechy
- Niemcy
- Holandia
- Dania
- Anglia
- Francja
4. Małżeństwo jednopłciowe w Polsce
5. Jaka alternatywa dla polskich par?
6. Jak zorganizować ślub humanistyczny dla pary homoseksualnej
Ślub homoseksualny na świecie a prawo
Sytuacja prawna osób homoseksualnych na świecie jest zróżnicowana, są kraje, w których osoby homoseksualne mogą nawet adoptować dzieci oraz państwa, w których osoby LGBT są wręcz prześladowane. Homofobia w krajach azjatyckich wiąże się z kolonizacją, na przykład w koloniach brytyjskich istniało tzw. prawo sodomy low, które przewidywało karę śmierci z stosunki seksualne dwóch mężczyzn. Dopiero w II połowie XIX wieku karę tę zamieniono na więzienie, co jest aktualne w niektórych krajach Wspólnoty Narodów do dzisiaj. Również w państwach islamskich prawo nie uznaje związków jednopłciowych, niedopuszczalne są zatem małżeństwa jednopłciowe. Zgodnie z islamskim prawem karnym homoseksualizm jest jednym z najbardziej poważnych przestępstw, za które grozi chłosta, a nawet kara śmierci. Kara śmierci za kontakty homoseksualne obowiązuje w: Afganistanie, Pakistanie, Arabii Saudyjskiej, Somalii, Sudanie, Jemenie, Nigerii, Mauretanii, Brunei, Iranie oraz Republice Czeczeńskiej w Rosji. W USA sytuacja osób homoseksualnych jest dużo lepsza niż w innych rejonach świata, w wielu amerykańskich stanach małżeństwa jednopłciowe są dopuszczalne i legalne, mało tego, w 2015 roku Sąd Najwyższy USA ogłosił, że poszczególne stany nie mogą zakazywać małżeństw osób tej samej płci, co w praktyce oznacza, że małżeństwa homoseksualne powinny być legalne we wszystkich amerykańskich stanach. Na ten moment poza Europą ślub homoseksualny jest możliwy w Kanadzie, Argentynie, Nowej Zelandii, Urugwaju oraz amerykańskich stanach: Massachusetts, Connecticut, Iowa, Vermont, Maine, Nowy Jork, New Hampshire, Dystrykt Kolumbii. W większości tych miejsc można również adoptować dzieci. Od 2006 roku małżeństwa jednopłciowe uznawane są również w Izraelu, ale tylko te, które zostały zawarte poza granicami kraju. Na terenie Izraela nie można dokonywać rejestracji związków jednopłciowych.
Ślub homoseksualny w Europie
W krajach UE występują ogromne różnice w prawie nie tylko w odniesieniu do oferowanych możliwości, ale także zakresu, w jakim małżeństwa jednopłciowe są zawierane. W niektórych krajach UE można sformalizować swój związek bez zawierania małżeństwa, jednak nie we wszystkich państwach traktuje się je jak równe małżeństwu. Natomiast wszystkie kraje zezwalające na małżeństwa jednopłciowe zwykle uznają również zarejestrowane związki partnerskie zawarte przez osoby tej samej płci w innych krajach. Kraje, w których ślub homoseksualny jest całkowicie legalny, to:
● Holandia,
● Belgia,
● Hiszpania,
● Norwegia,
● Szwecja,
● Portugalia,
● Islandia,
● Dania,
● Francja,
● Wielka Brytania,
● Luksemburg,
● Finlandia,
● Niemcy,
● Austria,
● Malta
Nie można natomiast zawrzeć związku jednopłciowego ani zarejestrować związku
partnerskiego w następujących państwach UE:
● Bułgarii,
● Cyprze,
● Estonii,
● Grecji,
● we Włoszech,
● na Łotwie,
● Litwie,
● Polsce,
● Rumunii,
● Słowacji.
W krajach, które nie dopuszczają małżeństw jednopłciowych, ale które wprowadziły jakąś formę zarejestrowanego związku partnerskiego, małżeństwo jednopłciowe zawarte za granicą zapewnia zwykle takie same prawa jak zarejestrowany związek partnerski. Zarejestrowanie związku partnerskiego pociąga za sobą takie skutki cywilnoprawne jak w przypadku małżeństw jednopłciowych, ale takie pary posiadają tylko część praw, jakie posiadają pary małżeńskie.
Ślub homoseksualny za granicą w wybranych krajach
Choć małżeństwa jednopłciowe są możliwe w wielu krajach, to jednak istnieją pewne różnice prawne w poszczególnych państwach. Zobaczmy zatem, jak wygląda ślub za granicą u naszych najbliższych sąsiadów.
● Czechy - jest to jedno z najbardziej liberalnych państw w Europie Środkowej, jeśli idzie o prawa lesbijek, gejów i całej społeczności LGBT. Już w 2006 roku zalegalizowano związki partnerskie dla par osób tej samej płci, czeski parlament rozważa także wprowadzenie małżeństw osób tej samej płci. Zatem, jeśli chcecie zarejestrować swój związek, dobrym wyborem będą Czechy, małżeństwo jednopłciowe na razie jest niemożliwe.
● Ślub homoseksualny w Niemczech - W tym kraju wszyscy mogą dowolnie wybierać, czy chcą wziąć ślub i z kim zamierzają go zawrzeć, od 2017 roku dotyczy to także par homoseksualny. A jak wziąć ślub homoseksualny w Niemczech? Małżeństwo musi być zawarte w urzędzie stanu cywilnego, jeśli jeden z partnerów jest obcokrajowcem, wówczas w urzędzie odbywa się rozmowa konsultacyjna.
● Ślub homoseksualny w Holandii jest możliwy od 2001 roku, natomiast małżeństwa jednopłciowego nie można zawrzeć w Antylach Holenderskich ani na Arubie - holenderskich terytoriach zależnych. Ślub homoseksualny można zawrzeć w urzędzie stanu cywilnego lub w kościele ewangelicko-luterańskim.
● Ślub homoseksualny w Danii - Dania to pierwszy kraj na świecie, w którym umożliwiono rejestrację związków partnerskich par tej samej płci. W czerwcu 2012 roku parlament uchwalił ustawę umożliwiającą parom jednopłciowym zawieranie małżeństw, także w kościele. Pary homoseksualne w tym kraju mogą także adoptować dzieci.
● Ślub homoseksualny w Anglii można zawrzeć od marca 2014 roku, a w Irlandii Północnej od 2020. Małżeństwa zawierane są w urzędach, a poza granicami kraju także w konsulatach angielskich, ale tylko w tych państwach, w których prawo nie pozwala Anglikom na zawarcie małżeństwa homoseksualnego.
● Ślub homoseksualny we Francji jest możliwy od 2013 roku. Odbywa się on w urzędzie lub merostwie, na ślub cywilny przychodzą - podobnie jak w Polsce - przyszli małżonkowie, ich świadkowie oraz najbliższa rodzina. Z ceremonii w merostwach korzystają przede wszystkim pary homoseksualne. Związki partnerskie i homoseksualne podlegają tzw. PACS, czyli cywilnej umowie o solidarności, która daje praktyczne korzyści związane z dziedziczeniem, polegające na tym, że spadkobierca nie musi płacić podatku od spadku.
Małżeństwo jednopłciowe w Polsce
Art. 18 Konstytucji RP mówi:
"Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo
znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej."
Drugim dokumentem porządkującym kwestię małżeństwa jest Kodeks Rodzinny, który mówi:
"W Polsce małżeństwo może zawrzeć jedynie kobieta i mężczyzna ..."
Zatem za małżeństwo w Polsce uważany jest wyłącznie związek kobiety i mężczyzny. Nie ma w naszym kraju także pozwolenia na rejestrację związków jednopłciowych, co utrudnia takim parom funkcjonowanie, ponieważ partnerzy/ partnerki nie mogą dowiadywać się o stan zdrowia ukochanego/ukochanej, nie dziedziczą także majątku ustawowo, chyba że partner pozostawi testament. Również ochrona prawna par tej samej płci jest niewielka, choć dzięki orzeczeniom Europejskiego Trybunału Praw Człowieka stale się zwiększa, mimo że nie ma możliwości zawierania związków partnerskich lub małżeńskich. Obecnie wszystkie uprawnienia, które przysługują nieformalnym związkom różnopłciowym, przysługują także parom jednopłciowym, są one jednak znacznie mniejsze niż w przypadku małżeństw jednopłciowych.
Osoby pozostające w związku partnerskim czy małżeństwa jednopłciowe w Polsce mają następujące prawa:
● prawo do odmowy zeznań,
● prawo do informacji o stanie zdrowia osoby nieprzytomnej,
● prawo do pochowania zmarłej partnerki/partnera, jeśli nie zrobi tego rodzina.
Natomiast nie ma możliwości adoptowania dzieci, a jeśli idzie o dziedziczenie, to jest to możliwe tylko na mocy testamentu, ale wówczas spadkobierca musi zapłacić bardzo wysoki podatek, a często także walczyć w sądzie z rodziną zmarłego partnera.
Jaka alternatywa dla polskich par?
Skoro małżeństwa jednopłciowe w Polsce nie są możliwe, to co wobec tego mają zrobić pary homoseksualne, które nie tylko chcą zalegalizować w jakiś sposób swój związek, ale po prostu, tak po ludzku chcą przeżyć swój ślub i doświadczyć tych wszystkich uczuć, jakie są udziałem par heteroseksualnych? Możliwości są dwie. Mogą wziąć ślub homoseksualny za granicą albo zorganizować ślub humanistyczny w Polsce. Niezależnie jednak od tego, jaką opcję wybiorą, w naszym kraju śluby LGBT ( obojętnie czy humanistyczne, czy cywilne) są nielegalne, a co za tym idzie, nie mają żadnych skutków prawnych. Śluby humanistyczne akceptowane są natomiast w Szkocji, Norwegii i USA. Mimo tych przeszkód pary homoseksualne w Polsce decydują się na śluby jednopłciowe humanistyczne. Pierwszy ślub homoseksualny w Polsce odbył się w 2008 roku i był to ślub lesbijek, ślub gejów miał miejsce rok później. Choć śluby humanistyczne nie mają znaczenia cywilnoprawnego, to są ważne ze względów społecznych. Ślub humanistyczny to ceremonia, która przypomina tradycyjny ślub, ale nie udziela go ksiądz ani urzędnik, tylko zawodowy celebrans lub, na życzenie nowożeńców, ktoś z rodziny. Humanistyczny ślub homoseksualny w Polsce może się odbyć w dowolnym miejscu wybranym przez nowożeńców. Jego zaletą jest również to, że narzeczeni nie muszą sobie składać przysięgi w postaci bezdusznej urzędowej reguły, lecz mogą sami ułożyć słowa przysięgi albo po prostu mówić to, co w danym momencie dyktuje im serce. Za granicą ślub można wziąć w każdym z państw, w którym pozwala na to prawo, ale z badań wynika, że pary najczęściej wybierają Holandię jako kraj najbardziej liberalny. Bardzo często wybór pada także na Belgię. Szczegółowe informacje na temat zawierania małżeństw w tych krajach można uzyskać w Ambasadzie Królestwa Niderlandów lub Ambasadzie Belgii w Warszawie.
Jak zorganizować ślub humanistyczny dla pary homoseksualnej
Organizacja ślubu humanistycznego dla pary homoseksualnej nie różni się w zasadzie od uroczystości organizowanej dla par hetero. Możecie wybrać na taki ślub dowolne miejsce, także w plenerze, a wesele zorganizować w wybranym przez siebie lokalu. Organizację ślubu możecie powierzyć profesjonalnej wedding plannerce lub przygotować wszystko samodzielnie. Wybierając podwykonawców, warto upewnić się wcześniej, że nie mają oni uprzedzeń w stosunku do osób LGBT. Jeśli zależy Wam na podkreśleniu przynależności do społeczności LGBT, możecie to zaakcentować na zaproszeniach, papeterii ślubnej i innych dekoracjach na przykład za pomocą symbolu tęczy. W przypadku strojów pary młodej także panuje spora dowolność, choć panie mają więcej możliwości, ponieważ jedna może założyć suknię, a druga spodnie. Panom pozostają garnitury albo smokingi, które mogą mieć taki sam krój lub kolor albo być w kontrastowych barwach. Ważne, żeby w tym dniu czuć się komfortowo w wybranym stroju.