UdaneWesele.pl

Po emocjach związanych z zaręczynami przychodzi czas na rozmowy o ślubie. Pary, które są ze sobą dłuższy czas, z pewnością znają swoje zapatrywania dotyczące tego, jaki ślub chcieliby wziąć. W Polsce w grę wchodzą cztery możliwości: ślub cywilny, ślub kościelny, ślub konkordatowy i ślub humanistyczny. Jednak tylko trzy pierwsze niosą ze sobą skutki prawne. Ślub humanistyczny, choć piękny i romantyczny, ma wyłącznie wartość symboliczną. Ślub kościelny i ślub konkordatowy biorą przede wszystkim pary, które są związane z wiarą katolicką albo te, które nie chcą zranić uczuć bliskich, a w szczególności dziadków i rodziców. Jeszcze inni niekoniecznie kierują się wiarą, tylko po prostu są przywiązani do tradycji. A zatem czym się różni ślub cywilny od konkordatowego i jaka jest różnica między tym ostatnim a ślubem kościelnym? Co to jest ślub konkordatowy i jakie warunki należy spełnić, aby stanąć przed ołtarzem? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziecie w tym artykule.

Ślub konkordatowy a ślub kościelny
Formalności i dokumenty niezbędne do ślubu konkordatowego
Ślub konkordatowy krok po kroku - podsumowanie
Przebieg ślubu kościelnego krok po kroku
Ile kosztuje ślub kościelny?
Ślub kościelny za granicą
Ślub kościelny w plenerze?
Przeszkody w zawarciu ślubu kościelnego

Ślub konkordatowy a ślub kościelny

Ślub konkordatowy w Polsce pojawił się na mocy ustawy zawartej między Stolicą Apostolską a Rzeczpospolitą Polską 28 lipca 1993 przez arcybiskupa Józefa Kowalczyka, ówczesnego nuncjusza apostolskiego w Polsce i Krzysztofa Skubiszewskiego, ówczesnego ministra spraw zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej w rządzie Hanny Suchockiej. Przed podpisaniem konkordatu narzeczeni, którzy chcieli zawrzeć małżeństwo w kościele, tak naprawdę musieli wziąć dwa śluby. Z reguły najpierw odbywał się ślub cywilny, a następnie ślub kościelny. Uroczystości mogły się odbyć w pewnym odstępie czasu albo tego samego dnia. Z reguły rano miała miejsce uroczystość cywilna, a po południu ślub kościelny. Ta sytuacja uległa zmianie z chwilą podpisania wspomnianego wcześniej konkordatu, w myśl którego pary zamierzające zawrzeć związek sakramentalny, mogą to zrobić wyłącznie w kościele. Po ceremonii ksiądz jest zobowiązany w ciągu pięciu dni od daty ślubu dostarczyć odpowiednie dokumenty, czyli akt ślubu kościelnego do urzędu stanu cywilnego. Powstaje pytanie, czy możliwy jest ślub kościelny bez cywilnego. Odpowiedź brzmi: tak, jednak nie jest to takie proste. Aby wziąć ślub kościelny bez cywilnego, należy udać się do biskupa danej diecezji i podać powody swojej decyzji. Muszą być one jednak poważne, ponieważ sama wola zawarcie ślubu kościelnego bez cywilnego nie wystarczy. Trzeba także pamiętać o tym, że ślub kościelny bez cywilnego nie niesie ze sobą żadnych skutków prawnych. W świetle prawa taki związek jest konkubinatem, a w związku z tym małżonkowie nie dziedziczą po sobie i w razie rozstania nie mają obowiązku alimentacyjnego względem partnera. Jeśli narzeczeni najpierw chcą wziąć ślub kościelny, a dopiero potem cywilny, również muszą w pierwszej kolejności poprosić o zgodę biskupa.

Formalności i dokumenty niezbędne do ślubu konkordatowego

Decyzja o ślubie konkordatowym zapadła! czas dopełnić wszystkich formalności, zgromadzić i dostarczyć odpowiednie dokumenty. A jakie dokumenty do ślubu konkordatowego są potrzebne? Przede wszystkim należy udać się do urzędu stanu cywilnego w rejonie zamieszkania i przed kierownikiem USC złożyć wszystkie niezbędne deklaracje, np. na temat tego, jakie nazwiska będą nosić małżonkowie i ich przyszłe potomstwo. Warto tę kwestię omówić wcześniej we dwoje, aby uniknąć niepotrzebnych nieporozumień w urzędzie. Następnie należy udać się do kancelarii parafialnej kościoła, w którym chcecie wziąć ślub. Z reguły uroczystość odbywa się w kościele parafialnym panny młodej, ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby odbyła się w parafii młodego albo w całkiem innym, wybranym przez młodych kościele, ale wówczas potrzebna jest zgoda Waszego proboszcza i zaświadczenie, że możecie wziąć ślub przed ołtarzem. Do kancelarii należy się udać od pół roku do trzech miesięcy przed wyznaczoną datą ślubu i zabrać ze sobą niezbędne dokumenty potrzebne do ślubu konkordatowego:
> świadectwo bierzmowania z kancelarii swojej parafii ,
> metrykę chrztu z kancelarii, w której byliście ochrzczeni,
> dowód osobisty,
> zaświadczenie do ślubu konkordatowego z USC ( 2020 - 2022 dokument nie uległ zmianie). Zaświadczenie do ślubu konkordatowego to informacja o braku przeciwskazań do zawarcia związku małżeńskiego w kościele. Takie zaświadczenie jest ważne tylko 6 miesięcy. Jeśli kierownik USC odmówi wydania zaświadczenia, dostaniecie pisemną odmowę o przyczynach tej decyzji. Osoba zainteresowana w terminie 14 dni od dnia doręczenia jej pisma może wystąpić z wnioskiem do sądu rejonowego o rozstrzygnięcie, czy okoliczności przedstawione przez kierownika USC uzasadniają tę odmowę.  
Niektórzy proboszczowie życzą sobie również świadectwa z nauk przedmałżeńskich, więc warto je mieć ze sobą na wszelki wypadek. Na podstawie tych dokumentów ksiądz spisze protokół przedślubny. Następnie należy się udać do swoich parafii ( jeśli ślub jest w parafii jednego z Was, nie jest to konieczne),  aby dać na zapowiedzi, które są ogłaszane przez dwie kolejne niedziele. Potwierdzenie, że zapowiedzi miały miejsce, należy dołączyć do pozostałych dokumentów przy kolejnej wizycie. Podstawowe dokumenty do ślubu konkordatowego są w zasadzie takie same w całej Polsce, ale czasami proboszczowie życzą sobie jakichś dodatkowych zaświadczeń. Warto o to pytać podczas pierwszej wizyty w kancelarii parafialnej. Często pojawia się pytanie, czy do ślubu kościelnego potrzebne jest bierzmowanie. Odpowiedź jest oczywista, jest to jeden z obowiązkowych dla katolika sakramentów, dlatego ślub kościelny bez bierzmowania nie jest możliwy.
Następną czynnością jest spisanie aktu ślubu. Ponieważ muszą być przy tym obecni świadkowie, często odbywa się to w dniu uroczystości. Należy wówczas wziąć ze sobą pozostałe dokumenty potrzebne do ślubu konkordatowego:
> dowody osobiste małżonków i świadków,
> potwierdzenie odbycia nauk przedmałżeńskich,
> potwierdzenie wizyty w poradni małżeńskiej ( jeśli nie ma takiej informacji w świadectwie nauk przedmałżeńskich),
> zaświadczenie o dwukrotnym odbyciu spowiedzi ( druga spowiedź powinna się odbyć dzień przed ślubem),
> potwierdzenie zapowiedzi.
Jak już wcześniej wspomniano, możliwe jest wzięcie wyłącznie ślubu kościelnego po uprzednim zezwoleniu od biskupa ordynariusza właściwego dla danego rejonu. A jakie dokumenty do ślubu kościelnego należy przygotować? Dokumenty do ślubu kościelnego są w zasadzie takie same jak te do ślubu konkordatowego z tym, że niepotrzebne jest zaświadczenie  z USC o braku przeciwskazań do zawarcia małżeństwa. Tak jak w przypadku ślubu konkordatowego w razie wątpliwości warto zapytać o dokumenty potrzebne do ślubu kościelnego swojego proboszcza. Więcej informacji na temat oficjalnych dokumentów niezbędnych przy ślubie konkordatowym znajdziesz tutaj i tu.

Ślub konkordatowy krok po kroku - podsumowanie

Pierwsza wizyta u księdza w celu sporządzenia protokołu przedślubnego i ustalenia daty.
Danie na zapowiedzi.
Zapisanie się i uczestnictwo w naukach przedślubnych i wizyta w poradni małżeńskiej w celu uzyskania odpowiednich zaświadczeń.
Wizyta w urzędzie stanu cywilnego, najlepiej właściwego dla Waszego miejsca zamieszkania. ( Uzyskujecie zaświadczenie do ślubu konkordatowego).
Druga wizyta u księdza w celu dostarczenia niezbędnych dokumentów, o których mowa wyżej i podpisania aktu małżeństwa przez narzeczonych i świadków.
Odbycie dwóch spowiedzi: pierwsza przed drugą wizytą u księdza, druga w przeddzień lub w dniu ślubu rano.

Przebieg ślubu kościelnego krok po kroku

Choć dla każdej pary narzeczonych ich ślub kościelny jest jedyny w swoim rodzaju, to pewne elementy ceremonii pozostają niezmienne. Przebieg ślubu konkordatowego jest dokładnie taki sam. W dniu ślubu narzeczeni i świadkowie muszą podpisać świadectwo ślubu kościelnego. I tu możliwości są dwie. Przed ceremonią do zakrystii udają się tylko świadkowie, młodzi podpisują akt uroczyście na ołtarzu po zawarciu małżeństwa, lub świadkowie i małżonkowie udają się do zakrystii lub kancelarii parafialnej po ślubie i podpisują dokumenty. Goście powinni pojawić się w kościele przed narzeczonymi. Według polskiej tradycji młodzi oczekują na wejście do kościoła na zewnątrz lub w przedsionku. Kilka minut przed mszą po parę młodą przychodzi ksiądz w asyście ministrantów, wita się z parą młodą i prowadzi  młodych w kierunku ołtarza, gdzie czekają już świadkowie. A kto może być świadkiem na ślubie kościelnym? Jedynym warunkiem jest ukończenie przez świadka 18 lat.  Coraz częściej młodzi decydują się na wejście znane z amerykańskich filmów, czyli pan młody oczekuje na ukochaną przed ołtarzem, a narzeczoną prowadzi jej tata. Po zajęciu miejsc przez młodych i gości kapłan rozpoczyna nabożeństwo. Na początku wita wszystkich i oznajmia, w jakiej intencji sprawowana jest masza. Podczas liturgii są dwa czytania, do których tym razem młodzi mogą wyznaczyć bliskie im osoby. Psalm między czytaniami także może zaśpiewać albo odczytać ktoś z rodziny. Jeśli ksiądz zna młodych, kazanie jest bardzo osobiste, z anegdotami, ale także z przypomnieniem o obowiązkach, jakie nakłada na młodych małżeństwo. Punkt kulminacyjny ceremonii następuje po homilii. Ksiądz zadaje wówczas pytania:
„Czy chcecie dobrowolnie i bez żadnego przymusu zawrzeć związek małżeński?”
„Czy chcecie wytrwać w tym związku w zdrowiu i w chorobie, w dobrej i złej doli, aż do końca życia?”
 „Czy chcecie z miłością przyjąć i po katolicku wychować potomstwo, którym was Bóg obdarzy?”
Młodzi oczywiście odpowiadają: “chcemy”, a następnie ksiądz owija ich prawe dłonie stułą, a oni wypowiadają słowa przysięgi małżeńskiej, powtarzając ją po księdzu. Pierwszy z regułu mówi mężczyzna, a następnie kobieta. Jeśli młodzi mają własną przysięgę, mogą ją wygłosić, ale dopiero po przysiędze przewidzianej przez prawo kanoniczne. Następnie małżonkowie wymieniają się obrączkami. Na koniec ceremonii ksiądz błogosławi małżonków oraz pozostałych zgromadzonych. Z kościoła najpierw wychodzą goście. Państwo młodzi świątynię opuszczają jako ostatni. Ile trwa ślub kościelny? Z reguły około 60 minut, chyba że będzie to sam ślub bez mszy, wówczas czas skróci się do ok. 30 minut. Akt małżeństwa po ślubie konkordatowym odbiera się w dniu ślubu, a najpóźniej dnia następnego.

Ile kosztuje ślub kościelny?

Koszt ślubu kościelnego zależy od wielu czynników i nie jest konkretnie ustalony. W cenę wchodzą zapowiedzi, zapłata za mszę ślubną, opłata dla organisty, czasem jeszcze dla kościelnego. Dodatkowe koszty to dekoracja kościoła i opłacenie profesjonalnej oprawy muzycznej. Za zapowiedzi płaci się 50 - 100 złotych. Msza kosztuje w zależności od 200 do nawet 1000 złotych. Tylko niektórzy księża decydują się na zapłatę “co łaska”, kościelny - 100 zł, a organista 300 - 500 złotych. Koszt ślubu kościelnego wzrośnie, jeśli zdecydujemy się na profesjonalną florystkę i np. śpiewaczkę. Są to już naprawdę spore kwoty. Opłata skarbowa w USC wynosi 84 złote.

Ślub kościelny za granicą

Wielu parom marzy się ślub kościelny za granicą. Jest to oczywiscie możliwe, ale trzeba pamiętać, że zarówno w Polsce jak i za granicą można go zawrzeć wyłącznie w miejscu uświęconym, czyli w kościele lub w kaplicy. Organizację takiego ślubu można powierzyć wyspecjalizowanym firmom lub spróbować wszystko załatwić samodzielnie. Niezależnie od tego, jaki sposób wybierzecie dokumenty potrzebne do ślubu kościelnego za granicą są prawie takie same jak te, które musicie gromadzić w przypadku ślubu w Polsce. Ponadto trzeba przygotować:
> zaświadczenie od księdza z parafii narzeczonych wyrażające zgodę na zawarcie związku małżeńskiego poza parafią  wydane w Polsce,
> zaświadczenie o odbyciu nauk przedmałżeńskich,
> zaświadczenie o zawarciu ślubu cywilnego z Polski,
> dowód ustania lub unieważnienia małżeństwa w przypadku zawartego wcześniej ślubu kościelnego,
> akt zgonu małżonka w przypadku wdowców. ( zarówno wdowiec jaki i wdowa może wziąć ślub kościelny).
Ślub kościelny za granicą organizuje się w porozumieniu między Waszą parafią a lokalną parafią, w której chcecie wziąć ślub. Dokumenty, które przedłożycie, powinny być przetłumaczone na język angielski lub język urzędowy kraju, w którym zamierzacie zawrzeć małżeństwo. Mimo że ślub nie odbędzie się w Waszej parafii, to tam muszą być ogłoszone zapowiedzi. W znalezieniu księdza, który udzieli wam ślubu za granicą, pomogą polskie placówki dyplomatyczne.

Ślub kościelny w plenerze?

W ostatnim czasie bardzo modne stały się śluby w plenerze, ale czy można wziąć ślub kościelny w plenerze? Otóż w zasadzie nie można, gdyż prawo kanoniczne nakazuje wzięcie ślubu kościelnego w kościele lub kaplicy. Można oczywiście poprosić biskupa o taką możliwość, ale trzeba podać jakieś ważne powody, a i one nie gwarantują zgody. Poza tym o taką zgodę trzeba zabiegać co najmniej rok przed planowanym ślubem, ponieważ “młyny kościelne mielą wolno”. W ostateczności możecie poszukać jakiejś małej, urokliwej kapliczki i tam wziąć ślub, a wesele zorganizować w plenerze.

Przeszkody w zawarciu ślubu kościelnego

Podobnie jak kierownik USC również ksiądz może odmówić udzielenia ślubu, jeśli zaistnieją określone przeszkody.
> Przeszkoda wieku - małżeństwa nie może zawrzeć mężczyzna, który nie ukończył 18 lat i kobieta, która nie ukończyła 16 lat.
> Przeszkoda niemocy płciowej polega na niezdolności do współżycia płciowego.
> Osoba związana wcześniej węzłem małżeńskim nie może wziąć ponownego ślubu, jeśli małżonek żyje. Zatem na pytanie: czy po rozwodzie można wziąć ślub kościelny, odpowiedź brzmi: “Nie” Chyba że nastąpiło unieważnienie małżeństwa, o co jest dość trudno.
> Zawrzeć małżeństwa nie mogą osoby, które wyznają różne religie. Przeszkoda nie zachodzi w wypadku, gdy osoby zawierające małżeństwo są różnych odłamów chrześcijańskich. Ślub kościelny z osobą niewierzącą teoretycznie jest niemożliwy.
> Nie może zawrzeć małżeństwa ten, kto otrzymał święcenia.
> Małżeństwo jest nieważne, gdy próbują je zawrzeć osoby związane wieczystym ślubem w instytucie zakonnym.
> Małżeństwo jest nieważne, gdy mężczyzna uprowadza lub przetrzymuje kobietę w celu zawarcia z nią małżeństwa.
> Nie mogą zawrzeć małżeństwa osoby spokrewnione w linii prostej oraz osoby spowinowacone.
>Nie mogą zawrzeć małżeństwa adoptujący z osobą adoptowaną oraz osoba adoptowana i dzieci osoby adoptującej.
Jak wiadomo, wiele małżeństw mimo pięknych deklaracji z czasem decyduje się na rozwód. Powstaje więc pytanie, kiedy można wziąć ślub kościelny po rozwodzie. Otóż jest to możliwe tylko wtedy, kiedy uzyskamy unieważnienie pierwszego ślubu lub kiedy jeden z małżonków umrze. Kolejną kwestią jest apostazja a ślub kościelny. Z różnych powodów decyduje się na nią coraz więcej osób. Co wtedy ze ślubem? Czy apostazja unieważnia ślub kościelny? W świetle prawa kanonicznego w dalszym ciągu pozostajemy w związku małżeńskim. Apostazja nie ma wpływu na ważność naszych sakramentów.