Starosta weselny

Najważniejszymi osobami na weselu są oczywiście państwo młodzi, to oni grają tzw. pierwsze skrzypce, jednak zwyczajowo pojawiają się na ślubie i na weselu jeszcze inne osoby pełniące ważne funkcje. Współcześnie najwięcej obowiązków spoczywa na świadku i świadkowej, ale nie zawsze tak było. Ważniejszymi osobami byli kiedyś starostowie weselni wybierani spośród najbliższej rodziny. Byli oni zaangażowani nie tylko w przebieg wesela, ale na długo przed nim wypełniali rozmaite zadania. Obecnie coraz rzadziej pojawia się starosta i starościna na weselu, chyba że mamy do czynienia z uroczystością regionalną, na której z reguły młodzi i rodzice bardzo dbają o zachowanie tradycji. Zatem jakie są obowiązki starosty na weselu i co robi starościna? Na weselu jest również świadek. Czy starosta i świadek to taka sama funkcja? A może dobrze jest mieć i świadka, i starostę?

Spis treści:

1. Starosta i starościna - trochę o historii

2. Świadek a starosta na weselu

3. Starosta i starościna współcześnie - obowiązki

4. Przemówienie starosty weselnego

5. Coś dla starostów

Starosta i starościna - trochę o historii

Jak już wspomnieliśmy, bardzo ważnymi postaciami na weselu byli starościna i starosta. Starościna na weselu, zwana również babą weselną włączała się w proces przygotowania wesela na długo przed samą uroczystością. Wybierano ją spośród najbliższych krewnych, głównie mężatek. Dawniej pierwszym zadaniem starościny było upieczenie kołacza weselnego oraz bułeczek, tzw. szyszek, które rozdawano potem dzieciom spotkanym w drodze do kościoła. Szyszki weselne od starostów miały zapewnić małżonkom dorodne i zdrowe potomstwo. Starościna na weselu kierowała także oczepinami. W niektórych regionach kraju to właśnie ona podawała w kościele obrączki. Jeszcze ważniejszą funkcję pełnił starosta weselny, inaczej: swat, raj lub marszałek. Jego atrybutem była haftowana wstęga albo chusta przewieszona przez ramię, czasem laska ozdobiona kwiatami lub rzemień przybrany kolorowymi wstążkami. Zadaniem starosty było przewodzenie mężczyznom zgromadzonym na weselu, pertraktowanie przy bramkach weselnych, niwelowanie przeszkód w drodze do panny młodej. Jeśli starosta pochodził z rodziny panny młodej, zdarzało się, że to on wyprowadzał ją przed dom do pana młodego. W niektórych regionach kraju długa przemowa starosty weselnego poprzedzała błogosławieństwo państwa młodych. Obowiązkowa była również przemowa starosty na weselu. Starosta na wiejskim weselu "opiekował" się także alkoholem, to on dbał, aby na żadnym ze stołów nie zabrakło wódki. Oboje ze starościną czuwali nad przebiegiem całego wesela: wydawaniem posiłków, dobrą zabawą, przyśpiewkami itp.

Świadek a starosta na weselu

Obecnie instytucja starosty i starościny powoli zanika, w większej części naszego kraju znikł również zwyczaj pieczenia kołaczy czy weselnych szyszek. Jeśli nawet ktoś decyduje się na  wybór starosty weselnego, to jego funkcja jest raczej reprezentacyjna, ponieważ obowiązki starosty weselnego i starościny przejmują świadek i świadkowa. W zasadzie można by postawić znak równości pomiędzy tymi dwoma funkcjami, choć oczywiście pewne różnice są. Jedną z nich jest np. wiek starostów weselnych i świadków. Starostami byli z reguły starsi członkowie rodziny, ciotki, wujowie, natomiast na świadków państwo młodzi wybierają rodzeństwo lub przyjaciół. Poza tym świadkowa nie piecze weselnego kołacza, tylko raczej pomaga pannie młodej w wyborze sukni ślubnej, czasem w ubieraniu całego ślubnego stroju. Świadek natomiast towarzyszy panu młodemu. Jeśli jednak ktoś chce mieć na weselu i świadków, i starostów, to nie ma żadnych przeszkód, żeby spełnić to marzenie. Natomiast podział zadań to już kwestia umówienia się z młodymi, kto za co będzie odpowiedzialny podczas wesela, ponieważ na ślubie to świadkowie są najbliżej młodych i to oni poświadczają ważność uroczystości.

Starosta i starościna współcześnie - obowiązki

Na współczesnych weselach starosta weselny i starościna pojawiają się coraz rzadziej, a jeśli już są, to często ich funkcja - choć godna i reprezentacyjna - jest po prostu symboliczna. Jeśli jednak młodzi powierzą im jakieś obowiązki, powinni się z nich wywiązać jak najlepiej. Co robi starosta na weselu? Przemówienie starosty weselnego przed błogosławieństwem raczej nie jest już praktykowane. Jego zadania ograniczają się w zasadzie do koordynowania przebiegu przyjęcia weselnego, dbania o napoje, a przede wszystkim alkohol, i pilnowania, aby wszyscy goście dobrze się bawili. Te zadania wymagają od starosty komunikatywności, taktu, umiejętności szybkiego reagowania na różne trudne sytuacje. Z pewnością nie powinien przesadzać z ilością wypitego alkoholu, aby do końca przyjęcia weselnego wypełniać swoje zadania, wspierać młodych i ich rodziców.

Przemówienie starosty weselnego

Przemówienie starosty na weselu to kwestia drugorzędna, ale jeśli wyraża on taką chęć, to może oczywiście skorzystać ze swoich przywilejów. Mowa starosty weselnego nie powinna być zbyt długa i dobrze, aby była wcześniej starannie przemyślana i przygotowana, ponieważ  nawet najlepszy mówca w sytuacji stresowej może się  speszyć. Co powinien powiedzieć starosta weselny? Przemówienie rozpoczyna się z reguły od przywitania zgromadzonych, a następnie pojawiają się podziękowania dla gości weselnych od starostów  za przybycie na wesele. Następnie powinno się pojawić kilka zdań na temat państwa młodych i ich rodziców. Przemówienie nie powinno być zbyt patetyczne, warto w nim postawić na humor, przytoczyć jakieś anegdoty, uważając jednak, aby nikogo nie urazić. W zakończeniu można  wspomnieć o obowiązkach małżeńskich i życzyć młodej parze szczęścia. Tak jak wszyscy goście starostowie również ofiarowują młodej parze upominek lub pieniądze i tu pojawia się pytanie, ile starosta daje na wesele. Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Starosta może ofiarować kwotę za tzw. talerzyk, a jeśli go stać lub ma takie życzenie, może przeznaczyć na prezent więcej pieniędzy. Młodzi mogą również otrzymać zamiast pieniędzy upominki od starostów weselnych, jest to jednak dość ryzykowne posunięcie, ponieważ większość młodych par woli pieniądze.

Coś dla starostów

Tradycją wielu wesel są przyśpiewki weselne, nie powinno ich zabraknąć, ponieważ gwarantują dobrą zabawę podczas wesela. Skoczne piosenki korzeniami sięgają do antycznych pieśni weselnych. Część z nich odnosi się do starostów weselnych. Warto o tym pamiętać i skorzystać z bogatego zasobu przyśpiewek weselnych tym bardziej, że przyśpiewki weselne dla starostów mogą stanowić rodzaj podziękowania.