UdaneWesele.pl

Mimo pojawiających się tu i ówdzie głosów krytyki tradycyjne wesela wciąż cieszą się ogromną popularnością. Spora część społeczeństwa przywiązana jest do rodzimej tradycji, której oczywistym elementem są wesela. Przyjęcia weselne kierują się swoimi prawami i nawet te najbardziej nowoczesne nie są wolne od rozmaitych tradycyjnych zwyczajów. Wśród nich pojawiają się przyśpiewki weselne, wiele z nich towarzyszy młodym właściwie już od pierwszego momentu uroczystości, tj. od spotkania narzeczonych. Skąd się wzięły przyśpiewki weselne i jaka jest ich historia? Jakie przyśpiewki weselne pojawiają się w różnych regionach Polski? W których momentach wesela jest czas na przyśpiewki weselne dla rodziców, a kiedy mogą się pojawić przyśpiewki weselne o teściowej?  Spróbujemy odpowiedzieć na te i inne pytania.

Spis treści:

1.    Przyśpiewki weselne- krótka historia

2.    Przyśpiewki weselne i ich rodzaje

3.    Piosenki biesiadne weselne

4.    Przyśpiewki weselne śpiewane przed domem

5.    Przyśpiewki weselne związane z obyczajami

6.    Przyśpiewki weselne regionalne

Przyśpiewki weselne-krótka historia

Jeden z piękniejszych opisów wesela pojawia się w nagrodzonej Noblem powieści W. Reymonta "Chłopi". Ślub Jagny i Boryny odbywa się na przełomie XIX i XX wieku i już wtedy goście weselni, a zwłaszcza kobiety śpiewają młodym weselne przyśpiewki. W tamtym czasie przyśpiewki śpiewano przez cały czas trwania wesela, kierowano je do poszczególnych osób uczestniczących w weselu, a zwłaszcza młodych. Jednym z ważniejszych momentów wesela były oczepiny symbolizujące przejście panny młodej z grona panien do grona mężatek. Weselne oczepiny to czas radości, śmiechu i zabawy, z tego też powodu towarzyszą im specjalne przyśpiewki weselne na oczepiny. Słowa piosenek kierowane są przede wszystkim do pary młodej, czasem do rodziców. Przyśpiewki weselne na oczepiny to skoczne piosenki odnoszące się do bardziej tradycyjnej formy obrzędu, nowoczesne oczepiny odbywają się po prostu przy muzyce. W dawnych czasach poza przyśpiewkami dla młodych czy rodziców pojawiały się przyśpiewki weselne między druhnami i drużbami albo między gośćmi ze wsi panny młodej i gośćmi pana młodego. Piosenki wykonywane przez mieszkańców różnych wiosek stanowiły swoisty dialog, podczas którego każda grupa chwaliła swoją wieś i krytykował wieś adwersarzy. Na początku wesela śpiewano przyzwoite przyśpiewki, ale w miarę wypitego alkoholu stawały się one coraz odważniejsze, czasem nawet wulgarne. Tylko obecność księdza, który czasem pojawiał się na weselu, powstrzymywała weselników przed tego typu przyśpiewkami.

Przyśpiewki weselne i ich rodzaje

Biesiada weselna wymaga szczególnej oprawy. Samo słowo biesiada kojarzy nam się z zasiadaniem przy stołach, smakowaniem rozmaitych potraw i z przyśpiewkami. Mają one swoich zwolenników i przeciwników. Pierwsi uważają, że jest to okazja do świetnej zabawy i swego rodzaju celebracja tradycji, dla drugich to przeżytek, obciach, coś, co nie powinno się zdarzyć na weselu z tzw. klasą. Jedno jest pewne, zarówno przyśpiewki weselne jak i piosenki biesiadne weselne integrują gości i tworzą znakomity nastrój do zabawy. Przyśpiewki wywodzą się z tradycji ludowej, zwane były czastuszkami, można je podzielić na kilka grup:

-piosenki biesiadne weselne,

-przyśpiewki weselne przy stole,

-przyśpiewki weselne przed domem,

-stare przyśpiewki weselne,

-piosenki cygańskie biesiadne,

-góralskie przyśpiewki weselne,

-kaszubskie piosenki biesiadne,

-przyśpiewki drużby weselnego,

-przyśpiewki weselne na oczepiny,

-przyśpiewki weselne śmieszne i wiele innych.

A oto najciekawsze teksty dla tych, którzy lubią się dobrze bawić i lubią śpiewać.

Piosenki biesiadne weselne

Piosenki biesiadne weselne i inne poruszają tematy bliskie człowiekowi, mówią o miłości, przyjaźni, szczęśliwym życiu, przyrodzie, a do tego mają łatwą, wpadającą w ucho melodię, dlatego nie trudno włączyć się do śpiewania.

Wiła wianki

Tam nad Wisłą, w dolinie siedziała dziewczyna

Była piękna jak różany kwiat

Tam nad Wisłą, w dolinie siedziała dziewczyna

Była piękna jak różany kwiat

Maki i róże zbierała sobie

Maki i róże zbierała sobie

Wiła wianki i wrzucała je do falującej wody

Wiła wianki i wrzucała je do wody

Wiła wianki i wrzucała je do falującej wody

Wiła wianki i wrzucała je do wody

Upływa szybko życie

Upływa szybko życie

Jak potok płynie czas

Za rok za dzień za chwilę

Razem nie będzie nas

Za rok za dzień za chwilę

Razem nie będzie nas

I nasze młode lata

Upłyną szybko w dal

A w sercu pozostanie

Tęsknota smutek żal

A w sercu pozostanie

Tęsknota smutek żal

Więc póki młode lata

Póki wiosenne dni

Niechże przynajmniej teraz

Nie płyną gorzkie łzy

Niechże przynajmniej teraz

Nie płyną gorzkie łzy

Cztery razy po dwa razy

Czy normalna zdrowa rybka może zgwałcić wielorybka,

Ależ owszem, czemu nie Rybce też należy się.

Cztery razy po dwa razy, osiem razy raz po raz,

O północy ze dwa razy i nad ranem jeszcze raz.

Czy normalna koza z bródką może zostać prostytutką,

Ależ owszem, czemu nie kozie też należy się.

Cztery razy …

Czy normalnej zdrowej pannie można zrobić dziecko w wannie,

Ależ owszem, czemu nie pannie też należy się.

Cztery razy …

Czy normalny dziadek z bródką może sobie z prostytutką,

Ależ owszem, czemu nie jemu też należy się.

Cztery razy…

Powyższe teksty biesiadne są także śpiewane jako przyśpiewki weselne przy stole. Tekst wielu z nich ma bardzo rubaszny charakter, zdarza się również, że ta sama przyśpiewka ma różne wersje, ponieważ bywa modyfikowana przez zespoły muzyczne i samych gości. "Zabrałaś serce moje", "W zielonym gaju", "Szła dzieweczka do laseczka", "Miała baba koguta", "Kalina Malina" to przyśpiewki weselne przy stole. Tekst każdej z nich można znaleźć w internecie. Bardzo popularna jest także "Gorzka wódka", "Nie pijemy wódki".

Gorzka wódka

Gorzka wódka, gorzka wódka,

Trzeba ją osłodzić,

Młody młodą pocałuje,

Nie będzie im szkodzić.

Gorzka wódka gorzka wódka,

Nie będziemy pili,

Bo nam dzisiaj państwo młodzi,

Jej nie osłodzili.

Nie pijemy wódki

Nie pijemy wódki, nie pijemy wódki pocałunek był za krótki!

Nie pijemy wcale, nie pijemy wcale, całowali się niedbale!

Nas uczyli w szkole, nas uczyli w szkole, że całuje się na stole!

Nas uczyli w budzie, nas uczyli w budzie, że całuje się po udzie!

Ona Temu winna, ona temu winna pocałować go powinna!

Oni temu winni, oni temu winni pocałować się powinni!

Przyśpiewki weselne śpiewane przed domem

W wielu domach, zwłaszcza na wsi przybyciu pana młodego do domu panny młodej towarzyszą specjalne obyczaje i przyśpiewki. Pan młody musi wykupić swą narzeczoną od druhen, zanim wejdzie do domu, wykupuje się słodyczami, alkoholem lub innymi gadżetami. Także po wyjściu młodych z domu śpiewa się różne, często stare przyśpiewki weselne, które powstały nawet w XIX i na początku XX wieku. Oto najpiękniejsze stare przyśpiewki weselne.

Krakowiaczek jeden

1.Krakowiaczek jeden

miał koników siedem,

pojechał na wojnę,

został mu się jeden.

2. Siedem lat wojował,

szabli nie wyjmował,

szabla zardzewiała,

wojny nie widziała.

3. Krakowianka jedna

miała chłopca z drewna,

a dziewczynkę z wosku,

wszystko po krakowsku.

Czarne oczy

Gdybym miał gitarę

To bym na niej grał

Opowiedziałbym o swej miłości,

którą przeżyłem sam

Opowiedziałbym o swej miłości,

którą przeżyłem sam

A wszystko te czarne oczy

Gdybym ja je miał

Za te czarne, cudne oczęta

Serce, duszę bym dał

Za te czarne, cudne oczęta

Serce, duszę bym dał

Fajki ja nie palę

Wódki nie piję

Ale z żalu, z żalu wielkiego

ledwie co żyję

Ale z żalu, z żalu wielkiego

ledwie co żyję

A wszystko te czarne oczy …

Ludzie mówią głupi,

po coś ty ją brał?

Po coś to dziewczę czarne, figlarne

mocno pokochał?

Po coś to dziewczę czarne, figlarne

mocno pokochał?

A wszystko te czarne oczy…

W zielonym gaju

Słoneczko zaszło, ale nie zgasło,

i gwiazdki świecą tam nad borem.

W zielonym gaju, ptaszki śpiewają,

ptaszki śpiewają pod jaworem.

Nie mówcie gwiazdki i ty miesiączku,

coście widzieli tam wieczorem.

W zielonym gaju…

Śpiewam ja śpiewam a serce płacze,

kiedy cię luba znów zobaczę.

W zielonym gaju …

Szumi gaj, szumi, liście spadają,

a tam w lesie, ptaszki śpiewają.

W zielonym gaju…

Marysia pasła, koniki pasła

koniki pasła pod jaworem

W zielonym gaju…

A oto przyśpiewki śpiewane przed domem. Po przyjeździe do domu młodej pan młody śpiewał:

Otwórzcie, otwórzcie, bośmy przyjechali,

Jak nie otworzycie, pojedziemy dalej.

Otwórzcie, otwórzcie te drzwi malowane,

Jak nie otworzycie, wywalimy ścianę.

Otwórzcie, otwórzcie, a bo macie komu,

Jak nie otworzycie, pojedziem do domu.

Natomiast druhny witały młodego i drużbów przyśpiewką:

Drużbowie, drużbowie, z daleka jedziecie.

Zgubiłam wianeczek, czy mi go wieziecie?

Wieziemy, wieziemy, ale już nie cały.

Cztery rumianeczki z niego wyleciały.

Cztery rumianeczki, piąty parachwijał.

Co się pani młodej na głowie rozwijał.

Przyśpiewki weselne związane z obyczajami

Weselne obyczaje towarzyszą całej uroczystości ślubno-weselnej: błogosławieństwo, powitanie chlebem i solą, oczepiny to tylko te najpopularniejsze i kultywowane przez wszystkie pary biorące ślub kościelny, a czasem i przez te biorące ślub cywilny. Tym obyczajom także towarzyszą rozmaite przyśpiewki. Oto biesiadne piosenki weselne:

-przyśpiewki oczepinowe, o których można przeczytać równiez na portalu udanewesele.pl

Dobry wieczór Państwu, ale nie każdemu, tylko Pannie młodej i Panu młodemu.

Na samym początku śpiewania mojego życzę parze młodej szczęścia największego,

Przepraszam Was, goście, proszę się nie gniewać, bo ja teraz będę do wianeczka śpiewać.

Do wianeczka śpiewać, do welonu grajcie, a Wy mili goście proszę posłuchajcie.

Jak słoneczko chyli się ku zachodowi, młoda chyli główkę, by zdjąć wianek z głowy.

Zdejmuję Ci z głowy ten biały wianeczek, a teraz Ci przypnę ten piękny kwiateczek.

Pożegnaj Ją Mamo prawą rączką na krzyż, bo po raz ostatni na Jej wianek patrzysz.

Policz młoda, policz gołąbki na dachu, tyle będziesz miała pierwszej nocki strachu.

Ej! pomyśl Ty młody czas Ci to niewielki, bo nadeszła chwila końca kawalerki.

Zdejmijże Ty świadek młodemu tę muszkę, żeby już nie patrzył na inną dziewuszkę.

Z kamienia na kamień przeskakuje żabka, z naszej Pani młodej zrobiła się babka.

Życzę Państwu młodym wszystkiego dobrego, byście byli dobrzy jedno dla drugiego,

A żebyście w życiu nie zaznali nędzy, mieli ładne dzieci i dużo pieniędzy.

Odejmę Ci muchę i odepnę kwiatek, kiedy ona babcia, to Ty będziesz dziadek.

Dziękujemy gościom, że wszyscy słuchali, a żeby się goście do nieba dostali,

Tak się naśpiewalim jak te leśne dudki, a Pan młody gapa nie przyniósł nam wódki.

***

Dzisiaj jest wesele, jutro poprawiny

Teraz pani młoda czas na oczepiny.

***

Moi mili goście,

dziś są oczepiny.

Za dziewięć miesięcy

przyjedziem na chrzciny.

Inne stare przyśpiewki weselne to "Autobus czerwony", "Czerwona jarzębina", "Czerwone jabłuszko", "Ja do lasu nie pojadę", "Na dancingu".

Przyśpiewki drużby weselnego

Starszy drużba idzie miedzą, Komary mu tyłek jedzą.

Starsza druhna za nim bruzdą, Ogania mu tyłek rózgą.

Starszy drużbo - weź patyka, Zagoń druhnę do kurnika.

Przyjdzie zima, przyjdzie wiosna, Będzie ci się druhna niosła.

Starsza druhno wejdź na murek, Żeby ci nie wygryzł burek,

A ty drużbo jeszcze wyżej, Bo ci wisi trochę niżej.

Starszy drużba jak wywijał, Złapał druhnę za specyjał.

Starsza druhna z tej uciechy, Złapała go za orzechy.

Starsza druhna z krzywym nosem, wywaliła jajka z koszem.

Starszy drużba niezgrabijasz, Czemu jajek nie pozbierasz.

Starsza druhna weszła na piec, Nasikała pełen garniec.

Starszy drużba, weź łyżeczki, Spróbujże tej poleweczki.

Ruszże dzisiaj druhnę drużbo, Bo ci młody wleje rózgą.

Ona śmieje się tak ładnie, Pewnie sama tego pragnie.

Starszy starszej szepcze, a starszej się nie chce.

Złapał ją za ciało starszej się zachciało. ...

Wielką popularnością cieszą się przyśpiewki weselne śmieszne, czasem są one dość rubaszne, dlatego lepiej je śpiewać, kiedy dzieci opuszczą już weselne przyjęcie.

Do starszej druhny

Po cóż się starsza wpraszałaś, Kiedy śpiewać nie umiałaś.

Było siedzieć przy kominie, I głaskać tyłek kocinie.

Starsza druhna za tym stołem, Jak donica jest z popiołem,

Co chwilę to się unosi, Aż w powietrzu czuć jest cosik.

Powiem ja ci starsza druhno, Tu, przy wszystkich gościach w oczy

Skarżył mi się starszy drużba, Że go obsikałaś w nocy.

Szedłem sobie przez wieś starsza krowy doi nadstawiłem jej sie do dzisiaj mnie boli

A ta nasza Starsza wyrosła jak lipa, do Starszego stęka że ją swędzi....ręka.

 Do starszego drużby

Starszy drużba drepce, drepce, wylazły mu z butów wiechcie,

Jeszcze mocniej tłucze, tłucze, wylazły mu i onuce.

Starszy drużba nieruchawy, nie będą go panny chciały,

Ani panny, ani wdowy, będzie pasał latem krowy.

Latem krowy, zimą świnie, aż interes mu się zwinie. (Kawalerka mu nie zginie)

A ten Starszy Drużba trochę nie urodny, uszy ma klapnięte, do świni podobny

A ten Starszy Drużba to takie straszydło, boją się go ludzie i na polu bydło

A ten Starszy Drużba to taka pierdoła, jak pierdnie w chałupie trzęsie się stodoła

A ten Starszy Drużba nie otwiera gęby, chyba mu powchodził placek między zęby.

Przyśpiewki weselne regionalne

Przyśpiewki weselne nie tylko wiążą się z konkretnymi obyczajami, lecz również z różnymi regionami naszego kraju. Oto kilka najpopularniejszych.

Góralskie przyśpiewki weselne

Góralu, czy ci nie żal

Góralu, czy ci nie żal

Odchodzić od stron ojczystych

Świerkowych lasów i hal

I tych potoków srebrzystych

Góralu czy ci nie żal

Góralu wracaj do hal

Góralu czy ci nie żal

Góralu wracaj do hal

Góral na góry spoziera

I łzy rękawem ociera

I góry porzucić trzeba

Dla chleba panie dla chleba

Góralu czy ci nie żal …

Góralu wróć się do hal

W chatach zostali ojcowie

Gdy pójdziesz od nich hen w dal

Cóż z nimi będzie kto powie

I poszedł z grabkami i z kosą

W guńce starganej szedł boso

I poszedł z gór swoich w dal

Góralu żal mi cię żal …

A góral jak dziecko płacze

Może ich już nie zobaczę

I ojców porzucić trzeba

Dla chleba panie dla chleba

Góralu czy ci nie żal …

Inne znane góralskie przyśpiewki to m. in. "A cyje to konie", "Hej, bystra woda", "Za górami, za lasami", "Hej szalała, szalała", "Bystra woda".

Piosenki cygańskie biesiadne

Romowie mają bardzo bogatą kulturę i słyną z muzykalności, trudno wymienić wszystkie ich przyśpiewki, wiele z nich jest powszechnie znanych.

My, Cyganie

Z wiatrem w zawody tabory jadą słychać cygańską muzykę

Ze starej harmonii czardasz wyskoczył gonią go skrzypice

Ze starej harmonii czardasz wyskoczył gonią go skrzypice

La la la la

Matka płacze lamentuje ojciec ze skóry wyskoczył

A wszystko przez to że młody Cygan córkę im zauroczył

A wszystko przez to że młody Cygan córkę im zauroczył

La la la la

Z wiatrem w zawody tabory jadą słychać cygańską muzykę

Ze starej harmonii czardasz wyskoczył gonią go skrzypice

Ze starej harmonii czardasz wyskoczył gonią go skrzypice

La la la la

Matka płacze lamentuje ojciec ze skóry wyskoczył

A wszystko przez to że młody Cygan córkę im zauroczył

A wszystko przez to że młody Cygan córkę im zauroczył

La la la la

My Cyganie co pędzimy razem z wiatrem

My Cyganie znamy cały świat

Jeśli chcecie zaśpiewajcie

Razem z nami teraz tak

Ore ore szaba daba da amore

Hej amore szaba daba da

E muriate e szatrate

Ajad troja dla mienia

E muriate e szatrate

Ajad troja dla mienia

Śląskie piosenki biesiadne

Tańcuj , tańcuj , okręcaj

Tańcuj, tańcuj , okręcaj , okręcaj

ino pieca nie trącaj , nie trącaj

dobry piec jest na zimę , na zimę

nie każdy ma pierzynę , pierzynę.

Bum , ta ra ra , bum , ta ra ra

Bum , ta ra ra , bum , ta ra bum

Stoi wojak na warcie , na warcie

w przemoczonym kabacie , kabacie

od wieczora do rana , do rana,

ranna rosa padała , padała .

Listeczku dębowy

Listeczku dymbowy wpodłeś mi do wody, 

nie bedym sie wydowała,

aż bedóm jagody. 

Jak jagód nazbiyróm, 

to sie potym wydom, 

aby mi mój nie wyczytoł,

że jo też nic ni móm

Nieważne, czy kultywujemy tradycje, czy też nie, nie można jednak zaprzeczyć, że przyśpiewki ludowe weselne to wielkie dziedzictwo kulturalne i wesele jest znakomita okazją, aby z niego skorzystać, a przy okazji dobrze się bawić.