Intercyza małżeńska

Romantyczne wieczory przy świecach, czułe spojrzenia, wspólne plany i wreszcie zaręczyny ... A potem ślub i żyli długo, i szczęśliwie, ale przed ślubem jeszcze jedna formalność: intercyza! I tu zaczynają się przysłowiowe schody, bo jak taka umowa przedślubna ma się do romantyzmu, o którym wspomniano wcześniej? Intercyza zwana także umową przedślubną wciąż budzi kontrowersje. Jedni uważają, że jest ona przejawem braku zaufania do partnera, inni obawiają się o swoją przyszłość, a ci, którzy realnie patrzą na rzeczywistość, widzą w niej po prostu zwyczajną umowę, która reguluje kwestie finansowe między przyszłymi małżonkami. Wśród zainteresowanych i zaniepokojonych tą kwestią mnożą się kolejne pytania: Na czym polega intercyza? Co to za dokument? Co daje intercyza? Czy intercyzę można cofnąć? Te pytania biorą się z niewiedzy i mitów, jakie narosły wokół tej umowy. W tym artykule postaramy się rozwiać wątpliwości związane z intercyzą, pokazać plusy i minusy umowy przedślubnej i odpowiedzieć na większość pytań.

Spis treści:

1. Intercyza-co to jest?

2. Gdzie i kiedy może być spisana intercyza?

3. Ile kosztuje intercyza?

4. Rozdzielność majątkowa a intercyza

5. Inne skutki prawne związane z podpisaniem intercyzy

- Intercyza a dziedziczenie

- Intercyza a długi

- Intercyza a dzieci

- Intercyza a alimenty

- Intercyza a kredyt hipoteczny

- Intercyza a rozwód

- Intercyza a rozwód z orzeczeniem winy

- Intercyza a komornik

- Intercyza a dziedziczenie emerytury

6. Małżeńska intercyza - wzór?

7. Małżeńska intercyza -czy warto?

Intercyza - co to jest?

Polski kodeks rodzinny przewiduje, że po zawarciu związku małżeńskiego pomiędzy małżonkami powstaje wspólnota majątkowa. Do majątku odrębnego może należeć to, co narzeczeni zakupili jeszcze przed ślubem. Małżonkowie mogą jednak zdecydować inaczej i przed ślubem odmiennie uregulować kwestie majątkowe, czyli po prostu podpisać umowę przedślubną, tzw. intercyzę. Słowo intercyza pochodzi z łacińskiego intercisa i oznacza rozstrzygnięcie. Co jest rozstrzygnięte w intercyzie? Prawo mówi tak: Słowo "intercyza" stosuje się w odniesieniu do umowy wprowadzającej rozdzielność majątkową między małżonkami. Intercyza małżeńska może dowolnie kształtować ustrój majątkowy małżonków, ale wyłącznie w oparciu o przewidziany prawem katalog umów. Zgodnie z przepisem art. 47 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonkowie w Polsce mogą:

● zawrzeć umowę rozszerzającą ustawową wspólność majątkową, w myśl której małżonkowie mogą rozszerzyć wspólność ustawową na określone składniki, które stanowią majątek osobisty każdego z nich;

● zawrzeć umowę ograniczającą ustawową wspólność majątkową, na podstawie której małżonkowie mogą wyłączyć z majątku wspólnego określone składniki majątku;

● ustanowić rozdzielność majątkową, która przewiduje, że po jej zawarciu majątek uzyskany przez każdego z małżonków będzie stanowił jego majątek osobisty;

● ustanowić rozdzielność majątkową, z wyrównaniem dorobków- po ustaniu tej rozdzielności małżonek, którego dorobek jest mniejszy niż majątek współmałżonka, może żądać wyrównania tych dorobków . Inna nazwa to intercyza z wyrównaniem dorobków. Są to dostępne w Polsce rodzaje intercyzy. Podpisanie intercyzy powoduje, że nie powstaje wspólny majątek dorobkowy, a każde z małżonków ma prawo samodzielnie dysponować gromadzonym przez siebie majątkiem. I jeszcze jeden podział: intercyza może być rozdzielnością majątkową dobrowolną lub rozdzielnością majątkową przymusową, tę drugą ustanawia sąd w przypadku, gdy istnieje zagrożenie dla majątku jednego z małżonków.

Gdzie i kiedy może być spisana intercyza? 

Aby intercyza była ważna i niosła ze sobą skutki prawne, musi być spisana w obecności notariusza. Tylko wtedy będzie dokumentem rodzącym skutki prawne. Kiedy podpisuje się intercyzę? Możliwości są dwie. Intercyza małżeńska najczęściej bywa spisywana po ślubie, można ją również podpisać przed ślubem, ale wejdzie w życie dopiero po zawarciu związku małżeńskiego. Intercyza przedmałżeńska podpisana przed ślubem sprawia, że przestaje powstawać majątek wspólny dorobkowy, a każdy z małżonków zyskuje prawo do samodzielnego dysponowania składnikami swojego majątku. Jeśli do ślubu nie dojdzie, intercyza przedmałżeńska staje się nieważna. W przypadku gdy intercyza zostanie spisana po ślubie, małżonkowie zachowują prawo wyłączności do majątku zgromadzonego przed zawarciem związku małżeńskiego. Możliwa jest również intercyza w trakcie małżeństwa, można także zmodyfikować lub rozwiązać już istniejący dokument. Gdzie spisać intercyzę? Oczywiście w biurze notarialnym, można również zaprosić notariusza do domu.

Ile kosztuje intercyza?

Sporządzenie umowy przedślubnej wymaga obecności trzech osób: notariusza i małżonków/ narzeczonych. Tak jak przy sporządzaniu wszystkich dokumentów, tutaj także obowiązują opłaty. 400 złotych to opłata dla notariusza, do tego należy doliczyć podatek VAT i podatek od czynności cywilnoprawnej, jest to kwota 550 złotych. Bardziej opłaca się spisanie umowy przed ślubem, okazuje się bowiem, że jest to o wiele tańsza intercyza. Koszt intercyzy po ślubie wzrasta, ponieważ pod uwagę brany jest rodzaj i wielkość majątku małżonków. Oto, jak obliczane są koszty uzależnione od wielkości majątku:

● majątek o wielkości do 3000 zł - opłata 100 zł,

● majątek między 600 tys. a 1 mln zł - opłata 1010 plus 0,4 % nadwyżki ponad 60 tys,

● majątek liczony w milionach - opłata 4770 zł ,

● najwyższa dozwolona prawem opłata za gigantyczne majątki to kwota 10 tys. zł.

Jeśli zdecydujemy się na przygotowanie intercyzy w biurze prawnym, musimy się liczyć z dodatkowymi kosztami. Jeśli weźmiemy pod uwagę opłaty, korzystniejsza jest intercyza przed ślubem, koszt zawarcia intercyzy po ślubie jest wyższy, ponieważ opłata notarialna jest wyliczana na podstawie łącznej wartości majątku, którego dotyczy akt notarialny.

Rozdzielność majątkowa a intercyza

Niektórzy sądzą, że wystarczy podpisać intercyzę, aby mieć rozdzielność majątkową. Jest to błędne mniemanie, ponieważ intercyza majątkowa niekoniecznie oznacza rozdzielność majątkową. Intercyza może wprowadzić rozdzielność majątkową, ale może ją również rozszerzyć lub ograniczyć ( patrz: Co to jest intercyza?, rodzaje intercyzy ). Na pytanie: czym różni się intercyza od rozdzielności majątkowej, trzeba by odpowiedzieć tak: Intercyza jest pojęciem szerszym, jednym z jej punktów może być rozdzielność majątkowa. Czy intercyzę można cofnąć? Oczywiście, zgodnie z ustawą umowa małżeńska dotycząca majątku może być zmieniona lub rozwiązana. W razie jej rozwiązania w trakcie małżeństwa między małżonkami powstaje wspólność ustawowa, chyba że oboje postanowili inaczej.

Inne skutki prawne związane z podpisaniem intercyzy

Podpisanie intercyzy ma swoich zwolenników i przeciwników, ma również plusy i minusy, o których jeszcze napiszemy. Ważne jest jednak to, że prawo określa działanie intercyzy w różnych okolicznościach życiowych takich jak rozwód, śmierć jednego z małżonków, długi itd. Prześledźmy zatem, na co ma wpływ podpisanie intercyzy.

● Intercyza a dziedziczenie - Intercyza przedmałżeńska nie ma wpływu na dziedziczenie ustawowe, każde z małżonków ma prawo dziedziczyć majątek zmarłego współmałżonka z uwzględnieniem praw dzieci do spadku. Jeśli któreś z małżonków (lub oboje) pozostawia testament, który wyklucza z dziedziczenia męża/żonę, współmałżonek ma prawo dochodzić zachowku. Istnieje również możliwość zastrzeżenia braku wzajemnego dziedziczenia w razie śmierci któregoś z małżonków , ale musi to być zawarte w odrębnej umowie notarialnej.

● Intercyza a długi - Czy intercyza chroni przed długami małżonka? I tak, i nie. To, czy współmałżonek odpowiada za długi męża/żony, zależy nie tylko od istnienia intercyzy, ale także od momentu jej zawarcia. Należy koniecznie pamiętać, że intercyza przedślubna, a także ta podpisana już po zawarciu małżeństwa nie działa wstecz. Krótko mówiąc, nie odpowiadamy za długi zaciągnięte przez współmałżonka po podpisaniu umowy, natomiast długi zaciągnięte wcześniej mogą być egzekwowane z majątku każdego z małżonków. Za długi zaciągnięte na potrzeby rodziny odpowiadają oboje małżonkowie.

● Intercyza a dzieci - Podpisanie intercyzy nie zwalnia małżonków od obowiązku łożenia na utrzymanie rodziny, ta zasada wynika z kodeksu rodzinnego, który mówi, że małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w rodzinie. Oboje mają zapewnić rodzinie, w tym oczywiście dzieciom, środki do prawidłowego funkcjonowania. Obowiązek ten trwa od chwili zawarcia małżeństwa do jego zakończenia, niezależnie od obowiązującego w małżeństwie ustroju majątkowego. W małżeństwie obowiązuje zasada równej stopy życiowej, dzieci wychowujące się w danej rodzinie powinny zatem żyć na stopie porównywalnej z poziomem życia rodziców. Jeśli żona decyzją obojga małżonków zrezygnowała z pracy zarobkowej, aby wychowywać dzieci, to mąż - niezależnie od podpisanej intercyzy- jest zobowiązany do utrzymywania dzieci i żony. Podobnie jest w sytuacji, kiedy to mąż zajmuje się wychowaniem dzieci.

● Intercyza a alimenty - zawarcie umowy przedmałżeńskiej nie ma wpływu na obowiązek alimentacyjny. W przypadku rozwodu małżonkowie i tak są zobowiązani do płacenia alimentów na rzecz wspólnych dzieci i/lub niepracującego byłego małżonka opiekującego się wspólnym potomstwem.

● Intercyza a kredyt hipoteczny - Choć małżonkowie zdecydowali się na podpisanie intercyzy, mogą wnioskować o kredyt hipoteczny wspólnie lub indywidualnie.W pierwszym przypadku muszą ustalić między sobą procentowy podział własności nieruchomości. Jeśli wynosi on 50/50, bank traktuje ich jako dwóch niezależnych kredytobiorców. Jeśli tylko jeden z małżonków chce wziąć kredyt, będzie musiał przejść standardową procedurę indywidualnego kredytobiorcy. Będzie on jedyną osobą odpowiedzialną za spłatę kredytu.

● Intercyza a rozwód - Co daje intercyza w razie rozwodu? Kiedy bierze się ślub, raczej nie myśli się o rozwodzie, ale przy podpisywaniu intercyzy, taka myśl się pojawia, często jest jednym z motorów takiej decyzji. Podpisanie intercyzy ma istotne znaczenie w postępowaniu rozwodowym. Podział majątku podczas rozwodu będzie zależał od tego, jaka umowa przedmałżeńska została podpisana. Jeśli umowa została zawarta przed małżeństwem, to nie powstała wspólnota majątkowa i każdy z małżonków otrzymuje to, na co zapracował. Jeśli zawarto intercyzę w trakcie trwania małżeństwa, wówczas umowa majątkowa małżeńska wprowadzająca rozdzielność majątkową powoduje podział majątku wspólnego. Inaczej ma się sprawa w przypadku podpisania umowy z wyrównaniem dochodów. Taka umowa chroni małżonka o słabszej pozycji ekonomicznej. W razie rozwodu małżonek, którego dorobek jest mniejszy, może żądać wyrównania dorobków przez zapłatę lub przeniesienie prawa.

● Intercyza a rozwód z orzeczeniem winy - Niezależnie od tego, czy rozwód nastąpił bez orzekania o winie, czy z orzeczeniem o winie małżonek, z którego winy nastąpił rozpad małżeństwa, ma takie sama prawa do swojej części majątku jak drugi małżonek, tak więć rozwód z orzeczeniem o winie nie ma wpływu na podział majątku.

● Intercyza a komornik - Intercyza chroni przed długami małżonka, ale tylko wtedy, kiedy została podpisana zanim ukochany/a narobił długów. A co w przypadku toczącego się już postępowania komorniczego? Jeżeli zajęcie komornicze jest wynikiem działań obu małżonków przed ustanowieniem rozdzielności majątkowej, wówczas intercyza nie ma znaczenia.

● Intercyza a dziedziczenie emerytury -Wdowa lub wdowiec mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli w chwili śmierci współmałżonka mają 50 lat. Ważne jest również, aby mimo rozdzielności majątkowej była między małżonkami więź duchowa lub fizyczna, a najlepiej obie.

Małżeńska intercyza - wzór?

Tak naprawdę nie istnieje jeden konkretny wzór intercyzy. Umowa przedmałżeńska musi jednak zawierać niezbędne informacje, do których należą: imiona i nazwiska małżonków, nry dowodów osobistych, nry peseli, adres i oczywiście postanowienia dotyczące ustroju majątkowego, jaki strony zgodnie chcą ustanowić. Zasadą jest, że postanowienia zapisane w umowie nie mogą naruszać prawa rodzinnego, równouprawnienia i współżycia społecznego. Nie zezwala się również, aby w intercyzie ustalono inne niż przy wspólności ustawowej zasady zarządzania majątkiem wspólnym oraz zasady odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z małżonków. Intercyza może dotyczyć wyłącznie spraw majątkowych małżonków. W treści umowy określa się także udziały małżonków w majątku wspólnym. Intercyza może być podpisana tylko wtedy, gdy zgadzają się na to oboje małżonkowie.

Małżeńska intercyza - czy warto?

Jak każde rozwiązanie również i to ma swoje mocne, i słabe strony. Aby podjąć odpowiedzialną decyzję, trzeba przeanalizować plusy i minusy wynikające z podpisania intercyzy

● Plusy intercyzy:

- niezależność finansowa każdej ze stron,

- ochrona przed długami współmałżonka,

- w przypadku problemów finansowych przedsiębiorcy odpowiadają za długi firmy własnym majątkiem, a nie majątkiem rodziny,

- rozdzielność majątkowa jest korzystna, kiedy jedno z małżonków wykonuje zawód obarczony odpowiedzialnością finansową za popełnienie błędów,

- zabezpieczenie dla osoby, która przed ślubem zgromadziła spory majątek,

- ułatwienie w przypadku rozwodu.

● Minusy intercyzy:

- zdolność kredytowa małżonków liczona jest osobno,

- małżonkowie tracą prawo wspólnego rozliczania podatku dochodowego,

- względy emocjonalne, osoba biedniejsza może ( choć oczywiście nie musi) może czuć się niezręcznie.